2023-12-01 / Eksploatacja

Tempomat jest dostępny dziś w większości samochodów. To duża zmiana, gdyż jeszcze kilkanaście lat temu urządzenie to pojawiało się niemal wyłącznie w pojazdach klasy premium. Tempomat jest bardzo przydatny - pozwala na utrzymanie stałej prędkości jazdy, zmniejsza zmęczenie kierowcy, pozytywnie wpływa na bezpieczeństwo na drodze, a także pozwala szybciej reagować na potencjalnie niebezpieczne manewry innych pojazdów. Aby w pełni wykorzystać jego możliwości, należy dowiedzieć się, na jakiej zasadzie działa tempomat, jak nim sterować oraz dlaczego opłaca się z nim zaprzyjaźnić!

Czym jest tempomat? Jaka jest jego historia?

Tempomat ułatwia jazdę samochodem już od wielu lat. Został wynaleziony w roku 1945. Stworzenie jego mechanizmu przypisuje się mechanikowi i inżynierowi Ralphowi Teetorowi. W samochodach osobowych po raz pierwszy urządzenie to pojawiło się jednak dopiero w latach 60-tych XX w. Jego zadaniem było ułatwianie kierowcom zawodowym jazdy na długich trasach, które w przypadku USA liczyły sobie nierzadko tysiące kilometrów – tempomat służył do kontrolowania i utrzymywania stałej prędkości pojazdu.

W kolejnych latach rozwiązanie to trafiło także na pokład aut osobowych - jednak nie do wszystkich. Zanim tempomat stał się bowiem powszechny, pojawiał się niemal wyłącznie w luksusowych pojazdach. Użytkownicy szybko docenili jednak oferowane przez niego możliwości, co przyczyniło się do dalszego doskonalenia jego mechanizmu oraz systematycznego ulepszania funkcjonalności tempomatu.

W kolejnych latach do uniwersalnej wersji tego urządzenia dołączył także drugi jego rodzaj - tempomat aktywny. Pierwsze urządzenia tego typu działały na zasadzie mechanicznej, współczesne tempomaty to już natomiast elektroniczne, niekiedy bardzo zaawansowane pod względem oferowanych możliwości urządzenia. 

Tempomat - jak działa? Jaką rolę pełni w samochodzie?

Dziś tempomat jest dostępny niemal powszechnie. Spotyka się go już nie tylko w samochodach klasy premium, lecz także w wielu autach ze średniej i niższej półki cenowej. Jest to niezwykle przydatne urządzenie, którego podstawowym zadaniem jest utrzymywanie stałej, ustalonej przez użytkownika prędkości jazdy, bez ingerencji kierowcy.

Pod nazwą tą kryje się specjalny sterownik, który kieruje przepustnicą. Poza nim, urządzenie składa się także z manetki, która pozwala na zarządzanie prędkością samochodu. Warto przy tym zaznaczyć, że tempomaty najczęściej działają w zakresie 30-200 km/h.

Tempomat to bardzo przydatne i chętnie używane przez większość współczesnych kierowców urządzenie. Jest szczególnie przydatny w czasie jazdy na dłuższych trasach i przy większych prędkościach - np. na autostradach i drogach ekspresowych. Dzięki niemu kierowca może nie tylko dać odpocząć nodze, zdejmując ją z pedału przyspieszenia, lecz także zmniejszyć zużycie paliwa o nawet 5-10%.

Jak włączyć tempomat? Gdzie znajduje się w aucie odpowiedni przycisk?

Zasada działania tempomatu jest prosta. Czujniki układu analizują położenie pedałów hamulca i gazu, a sterownik ustawia przepustnicę w taki sposób, aby samochód poruszał się ze stałą prędkością, bez względu na nachylenie terenu. Tempomat należy zwykle uruchomić już po osiągnięciu oczekiwanej prędkości jazdy. 

Przycisk tempomatu zlokalizowany jest najczęściej na kierownicy, przy osobnej dźwigni lub na desce rozdzielczej. Oznaczony jest symbolem z licznikiem i wskazówką. O tym, że układ jest aktywny informuje symbol na wyświetlaczu. Aby wyłączyć tempomat, należy natomiast nacisnąć na pedał hamulca lub sprzęgła. 

Niektóre urządzenia są dodatkowo wyposażone w specjalny przycisk, który pozwala na automatyczny powrót do ostatniej, zapamiętanej przez tempomat prędkości. W czasie działania tempomatu możliwe jest zwiększenie prędkości samochodu, bez wyłączania urządzenia. Po zwolnieniu pedału gazu tempomat przywróci samochodowi ustaloną wcześniej prędkość. 

Dlaczego warto korzystać z tempomatu? Jakie są jego wady i zalety?

Tempomat ma za zadanie utrzymanie stałej prędkości pojazdu. Jego kluczową zaletą jest więc komfort, jaki zapewnia kierowcy, który nie musi kontrolować pożądanej prędkości jazdy. Stanowi to niewątpliwy atut, zwłaszcza na dłuższych, wymagających dużego skupienia trasach. Praca tempomatu odciąża więc kierowcę oraz zmniejsza poziom jego zmęczenie w czasie jazdy. To z kolei przyczynia się do wyeliminowania jednej z kluczowych przyczyn wypadków i kolizji, jaką jest przemęczenie.

Ogranicznik prędkości w pewnym stopniu przyczynia się także do lepszego przestrzegania przepisów drogowych, czemu sprzyja fakt, że kierujący raczej nie ustawiają go powyżej obowiązującego na danej trasie limitu. Wreszcie, najbardziej zaawansowane urządzenia tego typu, które są w stanie korzystać z map nawigacji i znaków drogowych ograniczających prędkość na konkretnych odcinkach, chronią kierowców przed ryzykiem złamania przepisów drogowych oraz mandatami.

Tempomaty zapewniają więc nie tylko płynność jazdy, ale także są w stanie natychmiast reagować na sytuacje drogowe i to szybciej niż zrobiłby to kierowca. Wszystko to sprawia, że są coraz bardziej doceniane wśród kierowców, którzy chętnie korzystają z ich wsparcia w czasie jazdy. Korzystając z tempomatu, należy jednak zawsze zachowywać czujność i koncentrację, urządzenie to nie jest bowiem w stanie odpowiednio zareagować na wszystkie, napotkane na drodze sytuacje. 

Rodzaje tempomatów i ich funkcjonalność

Tempomat, który służy jedynie do utrzymywania stałej prędkości to najstarszy rodzaj urządzania, z jakim można się spotkać we współczesnych samochodach. Obecnie coraz częściej zastępuje go jednak bardziej nowoczesny rodzaj - tempomat aktywny, inaczej nazywany także tempomatem adaptacyjnym. Oprócz utrzymywania określonej prędkości, urządzenie tego typu jest w stanie także spowolnić prędkość jazdy lub przyspieszyć wraz ze zmianą ukształtowania terenu. To jednak jeszcze nie wszystko!

Nowoczesne tempomaty adaptacyjne, dostępne w wybranych modelach samochodów Inter Fleet, korzystają z danych z radaru znajdującego się z przodu pojazdu, map nawigacji, a najbardziej zaawansowane spośród nich potrafią "odczytywać" znaki drogowe oraz dostosowywać do nich prędkość pojazdu. Tempomat aktywny jest ponadto w stanie dostosowywać prędkość do manewrów wykonywanych przez auta jadące z przodu - zwalniać, kiedy samochód jadący z przodu hamuje i przyspieszyć, kiedy ten zwiększa swoją prędkość. 

Aktywny tempomat przydaje się zarówno do jazdy na długich trasach, jak i do poruszania się w typowych warunkach miejskich. Badania potwierdzają, że jego coraz powszechniejsza dostępność w samochodach bezpośrednio przyczynia się do poprawy bezpieczeństwa na drogach. Tempomat adaptacyjny jest najczęściej montowany w samochodach wyższej klasy, aczkolwiek z roku na rok coraz częściej można się z nim spotkać także w autach ze średniej półki cenowej. Wszystko wskazuje więc na to, że już wkrótce stanie się standardowym elementem wyposażenia większości pojazdów.